SHIMOLIY KOREYA URUSHI: NAVBATDAGI PO`PISAMI YOKI JIDDIY TAHDID?

Shu kecha kunduzda jahon matbuotining asosiy mavzusi Shimoliy Koreyaning Janub bilan barcha aloqalarni uzib, “urush holati” e`lon qilishi bo`lib qolmoqda. Xo`sh, bu holni jiddiy qabul qilish kerakmi yoki shunchaki navbatdagi asossiz tahdidlardan birimi?

Pxenyan markaziy maydoniga yig`ilgan talabalar va askarlar mamlakat dushmanlari omon qolmasligini aytishmoqda

Pxenyan Janubiy Koreya bilan eng so`nggi aloqa – to`g`ridan-to`g`ri telefon aloqasini uzib, Janub va AQSHning Gavayi, Guam hamda Yaponiyadagi harbiy bazalarini yakson qilishga tayyorligini ma`lum qilmoqda.

Pxenyan Janub Koreya va AQSHning Gavayi, Guam hamda Yaponiyadagi harbiy bazalarini yakson qilishini ma`lum qilgan

Juma kuni mamlakat rahbari Kim Jong Un yuqori martabali generallar talabalar va askarlarning oldida  qo`llarini musht qilgancha, “dunyoning qaysi burchagida bo`lmasin, Shimoliy Koreya dushmanlari” “qurolsizlantirilishi va ayovsiz yo`q qilinishi” ni ta`kidlagan.

Pxenyan markaziy maydonida mamlakat dushmanlariga qarshi sovetcha tartibda ommaviy namoyish bo`lib o`tganiga qaramay, mamlakatning boshqa hududlarida urush kayfiyati sezilmayotganligi, odamlar odatdagidek ishga borib kelayotganliklari to`g`risida xabarlar tarqatilmoqda.

Markaziy maydonga o`n minglab shimolliklar jamlanishgan

Shimolning qo`shnisi va AQSHga tahdidlari, asosan, fevralda o`tkazilgan muvaffaqiyatli yadro sinovi ortidan kuchaygani e`tiborga molikdir. Balki ushbu muvaffaqiyat mamlakatning yosh rahbariga dastak bo`lgandir? 

Nima bo`lganda ham, hozircha uning harakatlari tahdid qilishdan nariga o`tmayapti. Bu hol esa mamlakatning sobiq rahbarlari, ayniqsa amaldagi rahbar Kim Jong Unning otasi Kim Jong IL davrida ham odatiy hol bo`lgan.

So`nggi kunlarda AQSH yarimorol bo`ylab B-2 rusumidagi bombardimonchi samalyotlar ishtirokida harbiy-o`quv mashg`ulotlarini o`tkazib kelayotgani ham matbuotdagi asosiy mavzulardan biriga aylangan edi. 

B-2 bombardimonchi samalyotlari bir necha kundan buyon regionda faollashib qolgan edi

Shimoliy Koreyaning da`vo qilishicha, bu mashg`ulotlar Koreya yarimorolida yadroviy urush keltirib chiqarishga urinishdan o`zga narsa emas.

Garchi urush e`lon qilinishi ortidan o`zaro o`q almashilmagan bo`lsada, Shimoliy Koreya tomonidan quruqlikda keskin faollik amalga oshirilayotgani qayd etilmoqda.

 Shimoliy Koreya tomonidan quruqlikda keskin faollik amalga oshirilayotgani qayd etilmoqda.

Shimolning 60 yillik tahdidlari

Janubiy Koreyani kunpaya-kun qilish haqidagi tahdidlar Koreya Xalq Demokratik Respublikasi tomonidan 60 yildan buyon davom ettirilib kelinayotgan odatiy holdir.

Lekin hozirgi kundagi ochiqdan-ochiq tahdid ilk bor kuzatilmoqda.

“Musiqa doimgidek, lekin bu safar ancha baland,” deydi Xorijiy Aloqalar bo`yicha Konsullik xodimi Skot Shneyder.

AQSH va Janubiy Koreyani yadroviy qurol bilan nishonga olish borasidagi tahdidlar uzoq yillar davomida bu darajagacha borib yetmagan edi.

KXDRning sobiq rahbarlari bu darajadagi tahdidga yetib borolmaganliklarini asosiy sababi – ularning davrida Shimolda yetarlicha imkoniyat bo`lmaganligidadir. Masalan, marhum dohiy Kim Jong ILning davrida Shimoliy Koreya toshqinlar, ommaviy ocharchilik, qashshoqlik, iqtisodiyotning izdan chiqishi kabi muammolardan katta zarar ko`rgan. Bundan tashqari harbiy sohada ham sezilarli muvaffaqiyatga erishilmagan.

Tahdidlarning asosiy sababi nima?

Ko`pchilikka ma`lum, Pxenyan yadro qurolini sinagandan so`ng BMT Xavfsizlik Kengashi va qator davlatlar tomonidan keskin tanqidga uchradi va uning bir qancha harakatlariga sanksiya qo`yildi yoki amaldagilari kuchaytirildi. Shimoliy Koreya hukumatining da`vo qilishicha, yadroviy qurolga egalik qilish uning huquqidir.

Shimol nimani istaydi?

Bu hozirgi kundagi eng dolzarb savoldir. Javobni esa xech kim aniq bilmaydi.

Kuzatuvlar va shimolliklarning kayfiyatiga ko`ra esa, KXDR AQSHni regiondan chiqarib tashlab, butun yarimorolni Kimlar sulolasi qo`li ostiga birlashtirishni istamoqda.

Biroq bu istakning amalga oshish ehtimoli nolga teng. Nazariy jihatdan fikrlaganda ham, Shimoliy Koreya butun yarimorol nazoratini qo`lga olishdan oldin avvalo iqtisodiy qoloqlikdan chiqishi, hukumatning o`zi saqlanib qolishi (sababi nazorat qilishni aynan shu hukumat istamoqda, agar KXDRda hokimiyatga yangi kuchlar kelsa, ular ham bu ishni davom ettirishi hali nomal`um), Xitoy ta`siridan chiqishi (ma`lumki Xitoy KXDRning asosiy homiysi hisoblanadi) va nihoyat, janubliklarni bo`ysundirishiga to`g`ri keladi.

Shimol tahdidlarining kuchayishiga uning deyarli yolg`iz qolib ketganligi ham sabab bo`layotgani ehtimoldan holi emas. Sovet Ittifoqi Pxenyanning suyangan tog`laridan biri edi. Uning doimiy homiylaridan biri – Xitoy ham yadro sinovidan so`ng o`zini chetga ola boshladi. Shu sababli Shimoliy Koreya hukumati yarimorol nazoratini qo`lga olishdan ham ko`ra, o`zini mavjudligini saqlab qolish uchun tinmay urinmoqda.

Kim Jong Un haqida nimalarni bilamiz?

Avvaliga barchaning ko`ziga g`arbcha ta`lim ko`rgan rahbar sifatida ko`ringan yangi dohiy Shimoliy Koreyada islohotlar o`tkazishi haqida umidlar uyg`ongan edi. Lekin vaqt o`tishi bilan u ham odatiy Shimol rahbarlaridan farq qilmasligi ma`lum bo`ldi.

O`z faoliyatini bir qancha iqtisodiy islohotlardan boshlagan yosh rahbar o`tgan yilning avgust oyidan boshlab harbiy sohaga e`tiborni keskin oshirdi. Shimolda odatdagi harbiy siyosat davom ettirildi.

Kim Jong Un urush ochishgacha borib yetdi: xo`sh, endi u birinchi bo`lib o`q uzadimi yoki raqiblarini kutadimi?

Jahondagi qator tahlilchilarning tashvishlanishicha, Kim Jong Un o`z harakatlarini anglab yetmayapti yoki mamlakatda uzoq vaqt rejimga hizmat qilgan qudratli shaxslar parda ortidan yosh rahbarni boshqarishmoqda.

Bu esa Shimoliy Koreya harakatlarini oldindan bashorat qilish har doimgidan-da mushkulligini anglatadi.

Bugun Shimoliy Koreya hukumati tomonidan tarqatilgan va izoh berilgan suratlarga ko`ra, AQSHning qaysi nuqtalariga raketa zarbalari berilishi o`rganib chiqilmoqda.

Suratlar hukumatga qarashli Rodong gazetasida e`lon qilindi. Ularda  mamlakat rahbari Kim Jong Un generallar o`rtasida turgancha xaritalar va diagrammlar vositasida AQSHning qaysi nuqtalariga zarba berishga qaror qilayotgani tasvirlangan.

Suratlardan ma`lum bo`lishicha, asosiy nishonlar sifatida Gavayi, Vashington, Los-Anjels, Austin va Texas tanlanishi mumkin.  

Kim Jong Un yuqori darajali harbiylar bilan favqulodda yig`in o`tkazgan

Mamlakat rahbariga ko`ra raketa zarbalari har qanday vaqtda berilishi mumkin

Shimollik genaral ortida turgan xaritada raketalarning ehtimoliy nishonlari keltirilgan

Yuqoridagi suratdan kelib chiqib, Alabama Universiteti tadqiqotchilari eskizlarni xaritaga solishga urinib ko`rishdi

O`z navbatida Vashington bu harakatlarni jiddiy qabul qilishini va har qanday holatga tayyor ekanligini ma`lum qilgan.

Ko`pchilik mutaxassislarning nazdida, Rodong ro`znomasida tarqatilgan materiallar Shimoliy Koreyaning navbatdagi po`pisasidan o`zga narsa emas. Ularning so`zlariga ko`ra, shimolliklarda uzoq masofaga uchuvchi raketalar mavjud emas.

Boshqalarning fikricha, gap Shimoliy Koreya haqida ketganda biror narsani to`la ishonch bilan aytib bo`lmaydi. Bu mamlakat dunyoning o`rganilmagan qismlaridan biri. Shimollilar va ularning hukumatidan har narsani kutish mumkin. Shu sababli jahon navbatdagi siyosiy va harbiy inqirozga tayyor turmog`i lozim.